Czy policja może, za byle jakie wykroczenie, zatrzymać prawa jazdy? I na jak długo? Czy to jest zgodne z prawem? Takie oto pytanie zadał nasz czytelnik mieszkający w jednej z miejscowości w województwie lubuskim.
Ostatnio bardzo dużo mówi się, o tym, że policjanci zabierają prawa jazdy według własnego widzi-mi-się. A oburzenie całą sprawą podsyca plotka, że podobno robią to legalnie! Czy rzeczywiście mają do tego prawo? Odpowiedzi na pytanie w kwestii obowiązku lub uprawnienia policji do zatrzymania prawa jazdy należy szukać w ustawie Prawo o ruchu drogowym. Otóż w art. 135 niniejszej ustawy wskazany jest katalog sytuacji, w których policjant musi lub może zatrzymać dokument prawa jazdy.
I tak, policjant zatrzyma (musi zatrzymać) prawo jazdy za pokwitowaniem w razie:
a) uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu,
b) stwierdzenia zniszczenia prawa jazdy w stopniu powodującym jego nieczytelność,
c) podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy,
d) gdy upłynął termin ważności prawa jazdy,
e) gdy wobec kierującego pojazdem wydane zostało postanowienie lub decyzja o zatrzymaniu prawa jazdy,
f) gdy wobec kierującego pojazdem orzeczono zakaz prowadzenia pojazdów lub wydano decyzję o cofnięciu prawa jazdy,
g) przekroczenia przez kierującego pojazdem liczby 24 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego,
h) przekroczenia przez kierującego pojazdem, w okresie 1 roku od dnia wydania po raz pierwszy prawa jazdy, liczby 20 punktów za naruszenie przepisów ruchu drogowego.
Ponadto, policjant może (przypadek fakultatywny) zatrzymać prawo jazdy za pokwitowaniem w razie uzasadnionego podejrzenia, że kierowca popełnił przestępstwo lub wykroczenie, za które może być orzeczony zakaz prowadzenia pojazdów. Zatrzymanie prawa jazdy w tym trybie uzasadnia konieczność wykonania przyszłego orzeczenia o zastosowaniu środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych, z równoczesnym wyeliminowaniem z ruchu drogowego kierowców, którzy swoim postępowaniem zagrażają jego bezpieczeństwu.
O co chodzi? Tytułem przykładu kierujący zablokował wjazd na podwórze danej posesji, utrudniając ruch pojazdów. Skutkiem grzecznie zwróconej uwagi przez innego z kierujących sprawca, odezwał się do niego arogancko: „spadaj, jeśli ci się coś nie podoba”, a następnie przejechał po chodniku, zmuszając pieszych do pospiesznego usunięcia się na pobocze. Temu kierującemu policjant powinien zatrzymać prawo jazdy, ponieważ jego zachowanie wypełniło znamiona wkroczenia z art. 86 Kodeksu wykroczeń (niezachowanie ostrożności), w stopniu uzasadniającym zastosowanie przez sąd środka karnego w postaci zakazu prowadzenia pojazdów.
Pokwitowanie zatrzymania prawa jazdy z przyczyn, o których mowa w lit. b-d oraz w przypadku fakultatywnego zatrzymania prawa jazdy, uprawnia do kierowania pojazdem w ciągu 7 dni.
Zatrzymane prawo jazdy, z wyjątkiem przypadku podejrzenia podrobienia lub przerobienia prawa jazdy, Policja przekazuje niezwłocznie, nie później niż w ciągu 7 dni, według właściwości, sądowi uprawnionemu do rozpoznania sprawy o wykroczenie, prokuratorowi lub staroście. Wówczas prawo jazdy jest zatrzymywane do czasu zakończenia postępowania w danej sprawie.
Inaczej jest w przypadku przeprowadzenia badania krwi lub moczu dla oceny trzeźwości lub zawartości środka działającego podobnie do alkoholu. Wtedy prawo jazdy przekazuje się wraz z wynikiem tego badania do w/w podmiotów. Jeżeli jednak wynik tego badania nie zostanie uzyskany w ciągu 30 dni od dnia zatrzymania prawa jazdy, należy niezwłocznie zwrócić je właścicielowi.
W myśl art. 137 u.p.r.d. postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadku uzasadnionego podejrzenia, że kierujący znajduje się w stanie nietrzeźwości lub w stanie po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu oraz w przypadku fakultatywnego zatrzymania prawa jazdy, wydaje w terminie 14 dni od dnia otrzymania prawa jazdy: prokurator – w toku postępowania przygotowawczego, a sąd – po przekazaniu sprawy do sądu, natomiast w sprawie o wykroczenie – sąd właściwy do rozpoznania sprawy. O wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia się właściwego starostę, a zainteresowanemu przysługuje prawo złożenia zażalenia.
Krótko mówiąc. Katalog zmuszający policjanta do zatrzymania dokumentu prawa jazdy jest stosunkowo szeroki. Niemniej jest to również katalog zamknięty, co oznacza, że w innych przypadkach funkcjonariusz policji nie ma prawa zatrzymać omawianego dokumentu. Jeżeli boicie się, że policjant może odebrać Wasze prawo jazdy za coś, za co kiedyś dostalibyście co najwyżej mandat – odłóżcie te obawy z powrotem pomiędzy bajki. Pamiętajcie tylko, że w razie spotkania z funkcjonariuszem, musicie być świadomi swoich praw i obowiązków. Dlatego nie zaszkodzi wydrukować sobie ten artykuł i wozić go ze sobą!
