Są w Europie takie państwa, w których posiadacze prawa jazdy na „osobówki” nie tylko mają przywilej prowadzenia lekkich motocykli, ale również otrzymują m.in. dodatkową kategorię A1, co czyni ich uprawnienie międzynarodowym.
Tak jest właśnie w Niemczech i Norwegii, choć, niestety, nie dotyczy to wszystkich posiadaczy kategorii B, a już z pewnością nie cudzoziemców. Poniżej przedstawiamy charakterystykę regulacji prawnych obydwu krajów w tym zakresie.
Niemcy
Śledząc różne polskie i zagraniczne fora dyskusyjne, często można odnaleźć informację, jakoby w Niemczech kat. B uprawniała na motocykle o pojemności do 125 cm3. Informacja ta jest prawdziwa, choć tylko częściowo. Otóż dawne prawo jazdy na „osobówki”, wydane w Republice Federalnej Niemiec przed 1 kwietnia 1980 r. faktycznie dawało możliwość kierowania takimi pojazdami (do końca 1953 r. było to nawet 250 cm3). Po tej dacie przywilej ten został zniesiony.
Należy zwrócić uwagę, iż w RFN do 1998 r. – w odróżnieniu od dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej – obowiązywały nieco inne kategorie praw jazdy niż w większości krajów europejskich. Zamiast szeroko rozpowszechnionych oznaczeń A, B, C, D czy E (jak w NRD), w RFN obowiązywały tzw. klasy (1, 2, 3, 4, 5 itp.). Motocykle należały do grupy nr 1, do której z czasem dodano dodatkowe podklasy (1a i 1b). Na szczególną uwagę zasługiwała jednak klasa 3, która była głównym odpowiednikiem zagranicznej kategorii B. Dawała ona jednak jej posiadaczom dużo więcej, pozwalając na prowadzenie pojazdów silnikowych do 7,5 tony oraz zespołu pojazdów (trójosiowych) do 18,5 tony. Oznacza to, że oprócz samochodów osobowych i półciężarówek do 3,5 tony, w klasie tej mieściły się również lżejsze ciężarówki z przyczepami, ciągniki rolnicze i pojazdy wolnobieżne (do 40 km/h, kat. L) oraz motorowery i właśnie motocykle do 125 cm3, których prędkość miała być jednak ograniczona konstrukcyjnie do 80 km/h.
Od 1 kwietnia 1980 r. zniesiono uprawnienie na lekkie motocykle do 125 cm3, pozostawiając w klasie nr 3 motorowery (klasa 4). Krok ten uzasadniano względami bezpieczeństwa. Równocześnie obok dodatkowej kategorii 1a, obejmującej – w zależności od wieku kierującego – motocykle „zdławione” do 20 kW/27 KM oraz 25 kW/34 KM, pojawiła się nowa kategoria 1b, do której włączono 125-tki. Zmianie uległa również wspomniana klasa nr 4, która wcześniej obejmowała zarówno motorowery, jak i małe motocykle z silnikiem do 80 cm3, bez ograniczeń prędkości. Od ww. daty klasa 4 dotyczyła już tylko motorowerów do 50 cm3, których prędkość nie mogła być większa niż 50 km/h.
Stare prawa jazdy przestały obowiązywać w 1998 r., kiedy w Niemczech dokonano implementacji dyrektywy EWG z 1991 r. Specyfika klasy nr3 oraz jej zakres powodowały, iż tylko prawa jazdy wydane w RFN miały przywilej prowadzenia lekkich motocykli. Znalazło to swój wyraz przy wymianie dokumentów: posiadacze dawnej klasy nr 3 w nowych prawach jazdy otrzymują wpisy kat. B, BE, C1, C1E oraz CE z kodem ograniczającym 79 (do 18,5 tony), natomiast te wydane przed wspomnianym kwietniem 1980 r. – dodatkowo jeszcze kategorię A1. Uprawnienia na pojazdy kat. B uzyskane zagranicą przed 1 kwietnia 1980 r. nie dawały i nie dają możliwości kierowania jednośladami do 125 cm3, chyba że dokonano wymiany prawa jazdy na niemieckie. Poza tym przed 13 stycznia 2013 r. prawo jazdy kat. B i wcześniejsza klasa nr 3 uprawniały do prowadzenia motocykli trójkołowych z grupy L5e. Podobnie jak w Wielkiej Brytanii osobom, które zdążyły nabyć ten przywilej, dokonywano dodatkowego wpisu kat. A z kodem ograniczającym do trójkołowców.
Nie oznacza to jednak, iż temat lekkich motocykli na kat. B został zapomniany. Kwestia ta jest wciąż przedmiotem dyskusji i postulatów, które mają swoje uzasadnienie w nowej dyrektywie UE z 2006 r. oraz tym, że większość sąsiadujących z RFN krajów ma w swoich systemach takie uprawnienia (np. Austria czy Francja, a ostatnio też Polska). Ministerstwo Transportu RFN nie planuje póki co wznowienia tych uprawnień, argumentując to – podobnie jak w 1980 r. – obawą zwiększenia ryzyka wypadków.
Warto w tym kontekście wspomnieć o akcji niejakiego Markusa Tilli, obywatela RFN, który w swojej petycji do Parlamentu Europejskiego nr 1356/2011 stwierdził, iż uprawnienie do kierowania motocyklami do 125 cm3 tylko przez posiadaczy praw jazdy kat. B wydanych przed 1 kwietnia 1980 r. stanowi jawny przejaw dyskryminacji ze względu na wiek. Komisja, rozpatrując jego pismo, stwierdziła jednak, iż fakt ten nie może zostać uznany za dyskryminację, bowiem: „Od 1980 r. przepisy były jasne dla wszystkich nowych kandydatów, niezależnie od ich wieku; utrzymano jedynie nabyte prawa związane z poprzednio istniejącymi prawami jazdy. Gdyby ich nie utrzymano, nałożono by wsteczne warunki na posiadaczy praw jazdy uzyskanych przed 1980 r., co wymagałoby uzasadnienia.”
Pomimo zamknięcia sprawy, temat wciąż powraca niczym bumerang, zważywszy na to, że w większości krajów sąsiadujących z Niemcami tego typu uprawnienia dla kat. B obowiązują.
Źródło:
1. „125 ccm mit Führerschein Klasse B”, Das FAHRTIPPS-Forum
2. „Alle EU Führerscheinklassen in der Übersicht”, KFZ-AUSKUNFT.DE
3. „Die neuen Berechtigungen (Besitzstände) der alten Führerscheinklasse 3 beim Umtausch”, Das Verkehrslexikon
4. „Führerschein und Fahrerlaubnis (Deutschland)”, Wikipedia
5. „Petycja 1356/2011”,</Version>Parlament Europejski,nrdok.:PE<NoPE>494.735</NoPE><Version>v01-00zdnia30.8.2012:
Norwegia
W tym państwie skandynawskim, jeżeli posiadamy norweskie prawo jazdy samochodowe (dawne kategorie nr 1 i 2), wydane na podstawie:
-przepisów dotyczących praw jazdy z dnia 28 marca 1967 r. (pod warunkiem ich ważności w dniu 2 kwietnia 1982 r.) lub
-przepisów przejściowych dotyczących praw jazdy z dnia 23 lutego 1979 r.,
mamy możliwość prowadzenia lekkiego motocykla właściwego dla kat. A1, jak również mopedu (kat. M), skutera śnieżnego (kat. S), traktora (kat. T) oraz przyczepy samochodowej innej niż lekka (kat. B+E).
W przypadku wymiany prawa jazdy – podobnie jak w Niemczech – otrzymujemy dodatkowe wpisy dla wszystkich wspomnianych kategorii.
Źródło:
1. Chris Schoon, „Traffic legislation and safety in Europe concerning the moped and the A1 category (125 cc) motorcycle”, R-2004-10, s. 24:
2. Statens Vegvesen, „Norwegian regulations relating to driving licences ect.”, 2005, s. 35-36:
