System praw jazdy na Wyspach Brytyjskich ma dość specyficzny charakter. Kategorie uprawnień są zasadniczo zgodne z unijnymi dyrektywami, natomiast cechą charakterystyczną są tzw. tymczasowe prawa jazdy (provisional driving licences), wydawane na czas określony osobom odbywającym naukę jazdy.
Dobrym przykładem są szkolenia na motocykle i motorowery, których podstawą jest tzw. Compulsory Basic Training (Obowiązkowe Szkolenie Podstawowe), znany pod skrótem CBT. Na szkolenie to składają się następujące moduły:
– Wprowadzenie
– Szkolenie na placu ośrodka szkoleniowego
– Trening praktyczny na placu ośrodka szkoleniowego
– Szkolenie praktyczne na drogach publicznych
-Trening praktyczny na drogach publicznych (min. 2 godziny)
Do kolejnej fazy można przejść tylko wtedy, gdy instruktor uzna umiejętności kursanta za wystarczające. Ten rodzaj kursów został po raz pierwszy wprowadzony w Wielkiej Brytanii 1 grudnia 1990 r. w celu zapobieżenia rosnącej liczbie wypadków z udziałem niedoświadczonych kierowców. Natomiast Irlandia Północna zdecydowała się na wprowadzenie CBT dopiero od 21 lutego 2011 r.
Ukończenie Compulsory Basic Training umożliwia kursantowi samodzielną naukę jazdy własnym pojazdem z tablicą „L” lub „D” (Walia): szkolenie ważne jest 2 lata i możemy w tym czasie jeździć motocyklem o pojemności do 125 cm3 na tymczasowym prawie jazdy, jednak bez prawa przewożenia pasażerów. Do końca tego okresu należy zdać egzamin na wybraną kategorię motocyklowego lub motorowerowego prawa jazdy. W przeciwnym wypadku kurs CBT trzeba będzie powtarzać. Na tym tle rozwiązanie brytyjskie zdecydowanie różni się od systemu szkoleń obowiązujących we Francji, Austrii czy Luksemburgu, gdzie zaliczenie kilkugodzinnego kursu daje posiadaczom kat. B prawo do kierowania lekkimi motocyklami bez limitów czasowych lub innych ograniczeń.
Wbrew wielu wielu obiegowym opiniom, w Zjednoczonym Królestwie kat. B prawa jazdy nie uprawniała i nie uprawnia do prowadzenia motocykli właściwych dla kategorii A1. Jeżeli nasze prawo jazdy samochodowe wydane zostało przed 1 lutego 2001 r. (w przypadku Irlandii Północnej – przed 21 lutego 2011 r.) mamy prawo jedynie prowadzić motorower bez konieczności odbycia dodatkowych szkoleń. Dokument wydany po tym terminie wymaga już wyrobienia kursu CBT dla tego typu pojazdów. Jeżeli posiadamy pełne, tzw. full driving licence (czyli zwykłe prawo jazdy np. kat. B), wydane po wspomnianym terminie i dodatkowo wyrobimy sobie kurs CBT, będziemy mieli możliwość prowadzenia motoroweru bez tablicy „L”/„D” i konieczności powtarzania szkolenia po 2-ch latach. Uprawnienie na motorowery (wraz z prawem przewożenia na nich pasażerów) będzie w takim przypadku ważne tak długo, jak długo ważne jest samochodowe prawo jazdy (w odniesieniu do innych państw na świecie są to dość restrykcyjne wymogi).
Chcąc natomiast zdawać na kategorię A1 (tak samo A2 czy A) nie ma tu znaczenia, czy posiadamy już prawo jazdy B czy też nie, ponieważ w jednym i drugim przypadku niezbędny będzie trening CBT i tymczasowe prawo jazdy, których okres obowiązywania będzie wynosił 2 lata. Nie ma oczywiście obowiązku CBT na motorowery dla posiadaczy motocyklowych praw jazdy – dotyczy to całego Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Również dla jazdy na niektórych wyspach (Isle of Wight, South Uist, North Uist, Benbecula, Harris, Lewis, mainland Orkney, mainland Shetland) nie jest wymagane jego posiadanie.
W kontekście uprawnień kat. B na motocykle warto jeszcze wspomnieć, iż prawo jazdy na samochód osobowy uprawnia również do prowadzenia trójkołowców, w tym motocykli trzykołowych, o symetrycznie rozmieszczonych kołach. Od 19 stycznia 2013 r. zaszły w tej kwestii pewne zmiany: o ile wcześniej kat. B1, która obejmowała trójkołowce i czterokołowce, była traktowana jako składowa kat. B, o tyle po tej dacie ma ona charakter niezależny i dotyczy wyłącznie czterokołowców. W związku z tym w prawach jazdy kat. B wydanych po 18 stycznia 2013 r. zamieszczone są dodatkowe kategorie B1 (czterokołowce) oraz kat. A z kodem ograniczającym (trójkołowce z grupy L5e, które nie obejmują motocykli z wózkiem bocznym), jak również kategoria AM, o ile skompletowaliśmy CBT. Dodatkowym wymogiem uprawniającym posiadacza kategorii B do kierowania pojazdami trójkołowymi jest ukończone 21 lat.
Źródło:
1. „Changes to the driving licence and categories”, GOV.UK
2. „Compare old and new driving licence categories”, GOV.UK
3. „Compulsory basic training (CBT)”, GOV.UK
4. „Compulsory Basic Training”, Wikipedia
5. „Driving licence categories”, GOV.UK
6. „Prawo jazdy – kategoria AM, A1, A2 i A1 na motocykle w UK”, POLEMI
7. „Riding a motorcycle, moped or motor tricycle”, GOV.UK
8. „Tymczasowe prawo jazdy w UK – Provisional Driving Licence”, POLEMI
9. „Zmiany w brytyjskim prawie jazdy kategorii A i B od 19 stycznia 2013 roku”, Prawo Jazdy w UK
